Pojęcie kooperatywy mieszkaniowej jest problematyczne. Wszystko dlatego, że błędnie kojarzy nam się z czasami PRL-u lub tłumaczone jest prawniczym żargonem przeładowanym informacjami. Postaram się pokrótce wyjaśnić czym to pojęcie jest, ale też czym nie jest i z czym bywa mylone.
Kooperatywa mieszkaniowa JEST (…)
Grupą która buduje dla siebie
Według nowego prawa funkcjonującego w Polsce od 1 marca 2023 roku (Dz. U. 2023 poz. 28), kooperatywa mieszkaniowa jest grupą co najmniej trzech osób, która realizuje przedsięwzięcie inwestycyjno-budowlane, służące tworzeniu mieszkań dla siebie. Grupa ta może funkcjonować w oparciu o umowę kooperatywy mieszkaniowej lub umowę spółki cywilnej. Mieszkania zrealizowane w kooperatywie są własnościowe, co oznacza, że należą indywidualnie do każdego z sąsiadów.
Formą przedsięwzięcia
Formuła kooperatywy mieszkaniowej jest rodzajem inwestycji w grupie przyszłych sąsiadów i trwa ona do momentu realizacji przedsięwzięcia. Po powstaniu budynku lub grupy budynków, kooperatywa przekształca się we wspólnotę mieszkaniową.
Kooperatywa realizuje własne potrzeby mieszkaniowe, ale może także podjąć decyzję o zainwestowaniu w mieszkania na sprzedaż lub wynajem, a także w lokale użytkowe i przestrzenie wspólne. Grupa może umówić się na przykład, że zrealizuje mieszkania komunalne dla gminy w zamian za niższą cenę działki.
Realizacją w konkretnym miejscu
Inwestycja kooperatywy mieszkaniowej może być realizowana na działce prywatnej nabytej przez kooperantów, na działce dzierżawionej od gminy lub też zakupionej od gminy. Ważne jest, aby pamiętać, że lokalizacja inwestycji musi zostać określona przed zawiązaniem kooperatywy i dotyczyć ma konkretnej działki.
Kooperatywa mieszkaniowa NIE JEST (…)
Spółdzielnią mieszkaniową
Spółdzielnia, w odróżnieniu od kooperatywy mieszkaniowej, posiada osobowość prawną. Dodatkowo spółdzielnia mieszkaniowa jako podmiot zarządza nieruchomością, którą zrealizowała lub zakupiła.
Celem kooperatywy nie jest zarządzanie powstałym budynkiem, a jego realizacja. Dodatkowo ilość członków spółdzielni może się zmieniać, natomiast w kooperatywie jest tylu członków, ilu zostało ustalonych w umowie.
Formą zamieszkania
W kooperatywie mieszkaniowej się nie mieszka. Kooperatywa tylko buduje, potem staje się wspólnotą mieszkaniową.
Co-housingiem (chociaż może nim być)
W związku z tym, że w kooperatywie mieszkaniowej się nie mieszka, to nie jest ona tym samym co co-housing, chociaż może się nim stać. Jeśli wspólnie z sąsiadami stworzycie społeczność oraz zainwestujecie w przestrzenie wspólne, takie jak ogród czy miejsce spotkań, oraz wyznaczycie sobie wspólnotowe cele do realizacji w waszym miejscu zamieszkania, śmiało będzie można was nazwać co-housingiem.
Co-livingiem
Co-living jest jedną z form budowania wspólnoty w miejscu zamieszkania, jednakże zwykle jest formą planowaną odgórnie i zakładającą tymczasowość relacji sąsiedzkiej. Partycypacja może odbywać się na poziomie zarządzania i organizacji (opartej na ekonomii współdzielenia), nie jest ona zaś uwzględniona w projektowaniu i budowaniu mieszkań przez ich przyszłych lokatorów.
Komuną
Mieszkanie w komunie związane jest ze współdzieleniem większości przestrzeni życiowej: kuchni, pokoju dziennego, jadalni. Zrealizowanie mieszkań w kooperatywie może oznaczać natomiast, że z sąsiadami będziecie „dzielić” wyłącznie ściany, które stanowią granice Waszego prywatnego mieszkania.
